Respecteier dien taal…..33…….

Respecteier dien taal……..(nr. 33; sept.2019)
Een nogal “springerige” – r –.
Het is zomeravond: een lange warme avond op een terrasje met een drankje…heerlijk ontspannen. Om je heen het rustige geroezemoes van mensen die ook zitten te genieten van dit heerlijk moment.
Een tik op mijn schouders haalt me snel uit mijn luie overpeinzingen. De vraag zalige zomeravond? De aanleiding is een gesprek in het Sittards achter me waarin iemand het woord “driede” gebruikte. Dat moest natuurlijk zijn “derde”! of niet soms? Welles/nietes!! U kent dat ongetwijfeld wel…
Hoe is nu eigenlijk de taalkundige situatie? We verdelen de getallen in (bepaalde) hoofdtelwoorden (2 – 3 – 12 – 27….) en rangtelwoorden (eerste – zevende – twintigste…).
Hoe worden die laatste nu gevormd? De getallen 1 tot en met 19 worden – met uitzondering van eerste – achtste – ) gevormd door het basiswoord + de uitgang –de. Dus: twee+de; drie+de; vier+de; zeventien+de. Vanaf 20 worden de rangtelwoorden gevormd door het basiswoord + de uitgang –ste. Maar er is iets vreemds aan de hand: naast drie-de heeft zich ook der-de gevormd. Dat laatste nu is in de Standaardtaal als norm opgenomen. In dialecten daarentegen hoort men nog vaak de originele vorm: drie-de. Dus: driede en derde kunnen uitstekend naast elkaar voorkomen
Maar wat is er in feite gebeurd? We zien dat de –r- verspringt, van plaats verandert: van vóór de klinker naar achter de klinker (en omgekeerd): dRiede > deRde. Typisch Sittards? Nou nee, het is een algemeen bekend verschijnsel: de verspringing van de –r- rond een klinker. Officieel wordt dat r – metathesis genoemd.
We geven wat voorbeelden: eerst Nederlands – Limburgs en vervolgens Nederlands – andere talen.
Limburgs Nederlands
dRiede deRde
peRcent procent
KRismis KeRstmis
fibbeRwuari febRuari
peRficiat PRoficiat
bRon BoRn
VlodRop VlodoRp (niet meer bekend)
BRos boRst
sikkeRtaris secRetaris
peRcessie pRocessie
tRukzjweit tüRkische Weizen (oude benaming voor maïs)
Nederlands andere taal
kikvoRs der FRosch
peRs die PResse
-gaaRd -gRad (omheinde plaats)
wRat die WaRze; waRt (Eng.)
Ros hoRse
bRanden to buRn
godsvRucht die FuRcht
woRstelen to wRestle
spReeuw spaRRow (mus!!)
boRst die Brust
U ziet, het zijn slechts enkele voorbeelden. Wellicht heeft het een ander uw interesse gewekt en gaat u zelf op zoek. Wie weet wat u nog ontdekt….
Maar een vraag: als u nog duidelijke voorbeelden gevonden heeft, geef die dan a.u.b. even door: fag.walraven@ziggo.nl.
Alvast mijn dank!!
F.W. (Sittard, 24 sept. 2019)

Rabo ClubSupport Campagne

Ook dit jaar start de Rabobank weer een campagne om het verenigings-leven in onze regio te ondersteunen. Voorheen was de naam “Rabo Clubkas Campagne” nu heet de actie “Rabo ClubSupport Campagne”. Heeft u een bankrekening bij de Rabobank (Zuid Limburg West) en bent u ook lid van de Rabobank dan ontvangt u binnenkort een persoonlijk bericht van uw Rabobank. Via dit bericht ontvangt u een vijftal stemmen en een persoonlijke code om deze stemmen te kunnen activeren alsmede een lijst van deelnemende verenigingen aan deze actie.

In de periode van 27 september tot en met 11 oktober a.s. kunt u in totaal 5 stemmen verdelen over de deelnemende verenigingen met een maximum van 2 stemmen per club/stichting/vereniging. Wij zouden het zeer op prijs stellen als u 2 stemmen uitbrengt op de Willy Dols Stichting. Met de overige 3 stemmen kunt u nog andere verenigingen steunen, bijvoorbeeld “Mannenkoor St. Caecilia” Sweykhuizen of een andere deelnemende vereniging.

Doe mee aan deze actie, hoe meer stemmen worden uitgebracht op de Willy Dols Stichting, hoe meer geld het opbrengt voor onze stichting.

Bankiert u wel bij de Rabobank Zuid Limburg West (voorheen Rabo bank Westelijke Mijnstreek) maar bent u nog geen lid hiervan vraag dan per omgaande uw (kosteloze) lidmaatschap bij uw Rabobank aan zodat ook u straks uw stem(men)

Alvast bedankt voor het stemmen op onze vereniging.

Bestuur Willy Dols Stichting.

Monthly Archives: september 2019

Respecteier dien taal…..33…….

Rabo ClubSupport Campagne